Jongere

Mijn puber de juiste verantwoordelijkheid geven

Als je kind naar de middelbare school gaat, merk je als ouder dat je steeds minder weet over met wie je kind omgaat en wat je kind doet of moet. Ouders van tieners twijfelen vaak over wat ze wel of niet kunnen toestaan. Aan de ene kant willen pubers niet te veel bemoeienis van hun ouders. Aan de andere kant merken veel ouders dat pubers echt nog regelmatig hun hulp nodig hebben. Bijvoorbeeld bij het plannen en organiseren van dingen. En dat klopt ook. Het puberbrein is nog volop in ontwikkeling. Bij beslissingen laten ze zich vaak leiden door hun emoties. En vooral ook door wat leeftijdsgenoten zeggen en doen. Als ouder is het daarom belangrijk om je puber de juiste verantwoordelijkheid te geven.

Zelfstandigheid

Vraag je kind om mee te helpen bij dingen die handig zijn om te kunnen. Denk aan (helpen bij) koken, band plakken, reparaties in huis of het aanzetten van de wasmachine.

Vanaf de bovenbouw van de basisschool kun je je kind steeds meer zelf laten beslissen. Denk in tussenstappen. Laat je kind bijvoorbeeld eerst leren omgaan met zakgeld. Op de middelbare school kun je overgaan naar kleedgeld voor een beperkt aantal zaken.

Geef een compliment als je merkt dat je kind er goed mee omgaat. Fouten maken hoort erbij, maar bespreek met je kind hoe dat gebeurde. Wat ging er mis en wat zou hij of zij de volgende keer anders kunnen doen? Steun je kind, maar neem de verantwoordelijkheid niet volledig over.

Zelf beslissingen leren nemen

Als ouder van een puber verander je van opvoeder in coach. In de puberteit doen kinderen allerlei nieuwe en spannende ervaringen op. Als ouder kun jij je puber helpen om hiermee om te gaan. Dat kan door interesse te tonen in wat hij of zij meemaakt. Zo hoor je wat er speelt. Blijf praten met je puber en houd positieve gesprekken. Luister naar wat je kind zelf bedenkt. Denk mee, stel open vragen en praat samen over de voor- en nadelen van keuzes. Zo help je je kind met zelf beslissingen leren te nemen.

Regels hebben een doel

Op de basisschool werkt verbieden vaak nog wel, maar pubers discussiëren graag over regels. Welke regels je ook stelt, benoem ook het waarom en het doel. Bijvoorbeeld op tijd gaan slapen, omdat je de volgende ochtend uitgerust naar school moet. Het doel van een regel kan zijn om je kind te beschermen. Bijvoorbeeld om onder groepsdruk uit te komen.

Als jouw uitleg niet aankomt, blijf dan toch vasthouden aan de regel die jij als opvoeder belangrijk vindt. Zolang je kind nog niet volwassen is, moet jij beslissingen nemen voor zijn of haar bestwil. Soms moet je als ouder ‘nee’ zeggen. Om leren gaan met gevoelens van teleurstelling hoort ook bij het volwassen worden.

Geef je kind de gelegenheid om te laten zien dat hij of zij zich verantwoordelijk kan gedragen. Bijvoorbeeld door zich te houden aan afspraken. Zeg daar iets positiefs over. Dat helpt je puber om het vol te houden.

Eigen verantwoordelijkheid

Veel irritaties in gezinnen met pubers gaan over opstaan, op tijd op school zijn, huiswerk maken, taakjes in huis of wasgoed in de wasmand doen. Neem niet alle verantwoordelijkheden over als ouder. Bespreek met je kind wat hij of zij kan bedenken om zelf op tijd op te staan, in plaats van eindeloos te blijven roepen. De gevolgen van te laat op school komen zijn niet jouw probleem.

Om volwassen te worden, moet je kind leren omgaan met verantwoordelijkheid. Dat betekent leren om zelfstandig beslissingen te nemen, situaties in te schatten en vanuit verschillende uitgangspunten iets te bekijken. Pubers ontwikkelen een eigen mening. Je kind moet ook leren om die op een goede manier naar voren te brengen in gesprekken met anderen. Geef als ouder het goede voorbeeld. Luister met aandacht en geef je puber de ruimte om zijn of haar eigen mening te vormen. Praat bijvoorbeeld over gebeurtenissen in het nieuws, op school of met vrienden. En vraag: ‘Hoe denk je dat het voor die andere persoon is?’.

Meer informatie

Voor persoonlijk advies kun je terecht bij Loes in jouw gemeente.