Basisschoolkind

Seksuele ontwikkeling 4 tot 6 jaar

Rond de leeftijd van 4 tot 6 jaar ontdekken kinderen al spelend steeds meer hun lichaam en dat van anderen. En ook hun eigen geslachtsdelen en de verschillen tussen jongens en meisjes. Wat kun je hierover bespreken? Als ouder speel je een belangrijke rol in de seksuele opvoeding. Het is belangrijk om al op jonge leeftijd met je kind over liefde en wensen en grenzen te praten. Hoe doe je dat?

Kijk ook in onze agenda. We organiseren regelmatig webinars over praten met je kind over relaties en seksualiteit.

Ontdekken door spelen

Kinderen van 4 tot 6 jaar ontdekken hun eigen lichaam en dat van andere kinderen van hun leeftijd door te spelen. Elkaar aan- en uitkleden en kijken naar elkaars blote lichaam past bij de seksuele ontwikkeling van je kind.

Maak wel goede afspraken. Vraag bijvoorbeeld of het leuk was en leg uit dat als je iets niet wilt, het ook niet mag. Vertel ook dat je jezelf en de ander geen pijn mag doen, je het allebei leuk moet vinden en het allebei moet willen.

Aanraken eigen geslachtsdelen

Kinderen raken op deze leeftijd hun eigen geslachtsdelen aan. Ook dit past bij de ontwikkeling van je kind. Sommige kinderen hebben al geleerd dat dit privé is, anderen moeten dit nog leren.

Leg uit dat het aanraken van je eigen piemel of vagina een prettig gevoel kan geven, maar dat dit niet overal kan, zoals in de woonkamer, op school, enzovoort. Leg uit dat het wel kan op een plek die privé is, zoals in bed of onder de douche. Spreek ook af dat het nooit pijn mag doen.

Vriendschap en verliefdheid

Kinderen van 4 tot 6 jaar koppelen vriendschap of iemand lief vinden vaak aan verliefdheid. Zo kunnen ze zeggen dat ze verliefd zijn op hun moeder, juf, vriendje of de hond. Ze begrijpen nog niet helemaal wat het woord verliefd betekent. Het is hun manier om te zeggen dat iemand heel lief vinden.

Jongens en meisjes

Vanaf 4 jaar begrijpen kinderen steeds beter dat ze een jongens- of meisjeslichaam hebben en hoe ze door anderen worden gezien. Veel meisjes gaan zich op deze leeftijd meer ‘meisjesachtig’ gedragen en jongens ‘jongensachtig’. Omdat ze denken dat jongens en meisjes zich zo horen te gedragen. Tegelijkertijd blijven ze vaak ook gewoon doen wat ze leuk vinden, of dat nu typisch iets voor jongens of voor meisjes is.

Kinderen kunnen negatief op elkaar reageren als een jongen zich bijvoorbeeld meisjesachtig gedraagt of andersom. Voor de ontwikkeling van je kind is het belangrijk dat je kind zich mag uiten op een manier die bij je kind past. Grijp dus in bij negatieve reacties, zorg dat iedereen veilig en prettig kan opgroeien op de eigen manier.

Praten over liefde en seks

Op deze leeftijd blijft de nieuwsgierigheid groeien. Kinderen stellen vaak vragen. Bijvoorbeeld: waar komt een baby vandaan of hoe komt die baby in en uit de buik?

Laat je kind merken dat hij of zij alles aan jou kan vragen. Door te praten zorg je ervoor dat je kind goede informatie krijgt. En je laat zien dat praten over relaties en seks gewoon is.

Het is goed om aan je kind te vertellen dat een jongen verliefd kan worden op een andere jongen, een meisje op een jongen, een jongen op een meisje, en een meisje op een meisje. En dat je kind ook op jongens én meisjes verliefd kan worden. Vertel je kind ook dat je niet kunt kiezen op wie je verliefd wordt. Het gebeurt gewoon.

Boeken kunnen helpen om over liefde en seks met je kind te praten. Vraag er eens naar in de (kinder)boekhandel of in de bibliotheek.

Meer informatie

• Seksueleopvoeding.info: over de fase 4 tot 6 jaar waarin je kind spelend leert.
• Download de brochure Relationele en seksuele ontwikkeling van kinderen van 0 tot 6 jaar. De brochure is beschikbaar in verschillende talen.